Dagje kunst & cultuur
6x erfgoed en architectuur op Open Monumentendag
Op zaterdag 13 en zondag 14 september openen duizenden bijzondere monumenten deuren die normaal gesproken gesloten blijven. Het thema van Open Monumentendag 2025 is Erfgoed & Architectuur: Gebouw(d) om te blijven. Met deze tips maak je er een monumentaal weekend van.
1 Dutch Distillers District, Schiedam
In gaststad Schiedam begint Open Monumentendag al een dagje eerder, op vrijdag 12 september. Met oude brandershuizen, jeneverbranderijen en monumentale windmolens vormt Schiedam het perfecte decor voor een wervelende openingsshow bij de historische Lange Haven. Hierna volgt een artistiek programma in en rond diverse monumenten in de binnenstad, waar al sinds 1594 jenever wordt gestookt. In de hoogtijdagen telde Schiedam twintig molens die graan maalden voor de stokerijen. Nu staan er nog zeven overeind, waaronder de voor jeneverstokerij Nolet gebouwde Noletmolen. Met 42,5 meter is dit de hoogste windmolen ter wereld. In het Dutch Distillers District vind je het Jenevermuseum en kunstwerken en historische gebouwen die aan het rijke jeneververleden herinneren, maar ook verschillende familiedistilleerderijen die nog volop in bedrijf zijn.
Zo kom je er: neem tram 1 of 11 vanaf station Schiedam Centrum, rijd in twee minuten naar halte Koemarkt en loop in vijf minuten naar het Jenevermuseum en andere locaties in het Dutch Distillers District. Bus 51 en 54 rijden in vijf minuten van het station naar halte Koemarkt. Plan je reis in de NS-app
2 De Trêveszaal, Den Haag
Tenzij je toevallig minister of minister-president bent, heb je de Trêveszaal op het Binnenhof waarschijnlijk nog nooit met eigen ogen mogen aanschouwen. De ministerraad vergadert hier wekelijks achter gesloten deuren. Op Open Monumentendag wordt er een uitzondering gemaakt en kan iedereen een kijkje nemen in deze weelderige zaal vol bladgoud, beeldhouwwerk en klassieke schilderijen. Tijdens dit weekend is er in monumenten in heel het land speciale aandacht voor architecten en hun meesterwerken. De Trêveszaal werd ontworpen door de Franse architect Daniel Marot (1660-1752), een internationale grootheid. De in 1697 in gebruik genomen Trêveszaal dankt de naam aan het Franse woord voor wapenstilstand. Op de plaats van de latere zaal werden tijdens de Tachtigjarige Oorlog tussen Nederland en Spanje vredesbesprekingen gehouden die leidden tot het Twaalfjarig Bestand (1609-1621).
Zo kom je er: neem de trein naar station Den Haag Centraal en loop in tien minuten naar het Binnenhof en de Trêveszaal. Plan je reis in de NS-app
3 Goede Rede, Almere
Elke periode in de geschiedenis heeft een eigen kenmerkende architectuur. Daarom is er tijdens Open Monumentendag volop aandacht voor verschillende bouwstijlen en tijdperken. Helaas wordt het Post ’65-erfgoed nog wel eens over het hoofd gezien. Veel jonge monumenten zijn niet beschermd en worden nu al met sloop bedreigd. Het Post ’65-erfgoed is een goede reden om naar Almere te reizen. De geschiedenis van deze jonge stad gaat niet ver terug en Almere telt slechts zes monumenten. Eén daarvan is de kerk Goede Rede in Almere Haven. Met een golvend dak tussen twee hoog uitstekende puntgevels, een verticale raamstrook en uitstekende blokken die de strakke muurvlakken doorbreken, is de kerk een opvallend gebouw. Een grote muurschildering verbeeldt de aankomst van apostel Paulus die na een reis per schip eindelijk een veilige plek bereikt: een Goede Rede. In het kerkgebouw vinden ook exposities, concertuitvoeringen en carillonconcerten plaats.
Zo kom je er: neem bus M1 vanaf station Almere Centrum, rijd in een kwartier naar halte Centrum Almere Haven en loop in drie minuten naar Goede Rede. Plan je reis in de NS-app
4 Sint-Janskerk, Gouda
Alejandro Galván – Vultures & Fireflies (t/m 31 augustus 2025)
Monumenten zijn niet alleen gebouwd, ze zijn gemáákt, door generaties aan vakmensen. Ambacht en vakmanschap staan daarom centraal op Open Monumentendag. Het zijn immers ambachtelijke technieken en materialen die erfgoed uniek maken, van verfijnde houtbewerking en smeedijzeren details tot handgemaakt glas-in-lood. Een fraai voorbeeld daarvan zijn de tot twintig meter hoge glas-in-loodramen van de Sint-Janskerk in Gouda. De ramen stammen uit de 16de eeuw en zijn gemaakt door beroemde glasschilders uit die tijd, waaronder de gebroeders Dirck en Wouter Crabeth. De 72 gebrandschilderde ramen vormen het hoogtepunt van de Europese glasschilderkunst en vertellen elk een eigen verhaal, van Bijbelse taferelen en de lotgevallen van kruisvaarders tot scènes uit de Nederlandse geschiedenis.
Zo kom je er: neem de trein naar station Gouda en loop in tien minuten naar de Sint-Janskerk. Plan je reis in de NS-app
5 Kasteel Eerde, Ommen
Tijdens Open Monumentendag opent ook Natuurmonumenten de deuren van tientallen cultuurhistorische gebouwen. Bij deze landhuizen, kastelen, molens, forten, boerderijen en eendenkooien horen vaak verrassende verhalen. Die hoor je tijdens rondleidingen, excursies en demonstraties. Natuurlijk kun je in de directe omgeving van de monumenten prachtige natuurgebieden verkennen. Zo loopt er een twee kilometer lange wandelroute over Landgoed Eerde in Ommen. Kasteel Eerde zelf is op zaterdag 13 september opengesteld voor bezoekers. De 18de-eeuwse inrichting van het kasteel is grotendeels bewaard gebleven. Er hangen portretten van vroegere bewoners en prachtige wandkleden, terwijl de schouwen in Lodewijk XIV-stijl zijn betimmerd.
Zo kom je er: neem bus 81 vanaf station Ommen, rijd in vijf minuten naar halte Kasteel Ommen en loop in een paar minuten naar de ingang van het kasteel. Plan je reis in de NS-app
6 Koninklijke wachtkamers en monumentale stations
Nederland en NS zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Al 188 jaar brengen we Nederland vooruit en beheren we cultureel erfgoed, waaronder 88 monumentale treinstations. Een paar daarvan hebben als verborgen parel een koninklijke wachtkamer. Strikt gezien hoeft de koning(in) nooit te wachten en is de naam ‘wachtkamer’ dus niet correct. De ruimtes zijn bedoeld om gasten te ontvangen, afscheid van ze te nemen of je op te frissen in de toiletruimte. Tijdens Open Monumentendag hoef je niet van koninklijken bloede te zijn om de koninklijke wachtkamer op station Baarn te bezoeken.
Zo kom je er: neem de trein naar station Baarn om de koninklijke wachtkamer te bekijken. Plan je reis in de NS-app
Tekst: Joost Smets. Beeld: Ferdy Francis, ANP, Maarten Feenstra, Sint-Jan Gouda, Ernst Kremers.
Direct naar... › NS Flex › Reisinformatie › NS Zakelijk › Klantenservice
Onze producten › Kaartjes & Toeslagen › Abonnementen › Deur tot deur › Dagje uit › Internationale treinkaartjes
Meer NS › Over NS › Werken bij NS › Mobiliteitsadvies › Nieuws › Prestaties
